چکیده
موضوع این پژوهش بن مایه‌های اساطیری ابر و باد در شاهنامه فردوسی و گرشاسب نامه اسدی طوسی می‌باشد. این دو منظومه اثر حماسی هستند ولی در جای‌جای آن‌ها بن مایه‌های اساطیری فراوانی دیده می‌شود. از جمله بن مایه اساطیری ابر و باد که موضوع رساله حاضر می‌باشد. بررسی اسطوره باد که از ایزدان مشهور و نیرومند است. باد که شامل باد خوب و باد بد است. باد خوب و جنبه‌یایگریش و کمک به پهلوانان و شاهان، شاهنامه و گرشاسب نامه و باد بد و جنبه ویرانگریش که نمودی از دیوان شاهنامه است و همچنین بررسی اسطوره ابر که خود ابزاری مینوی است و نمادی است برای زن و باروری. که به‌طور مفصل در رساله حاضر شرح و توضیح داده شده است.
این پژوهش در هفت فصل تهیه و تنظیم شده است که به ترتیب عبارت است از: کلیات تحقیق، اسطوره و حماسه، چهارعنصر، باد، فرمانروایان باد، ابر و ابر و بادهای جادو انگیخته.
نتیجه کلی این پژوهش این است که بن مایه اسطوره ابر و باد در شاهنامه و گرشاسب نامه به‌وفور آمده است و ایزباد زمانی خدای غالب آریاییان بوده که او را ستایش می‌کردند و جادو سازان با آوردن باد و ابرهای سیاه چشم دشمن را از می‌انداختند که نمونه‌هایی از این جادو سازی در این دو منظومه آورده شده است.
واژهای کلیدی: شاهنامه- گرشاسب نامه- اسطوره- ابر- باد
مقدمه
اساطیر نشان دهنده فرهنگ و نحوه تفکر مردمان در دوران‌های کهن است؛ زبان گویای تاریخی است که از دوران‌های پیش تاریخی؛ سخنگوی بازمانده‌های گران‌بهایی است که از دل خاک‌ها بیرون کشیده می‌شود یا در دل سنگ‌ها و کوه‌ها یافت می‌گردد. اساطیر نماینده‌ی تداوم زندگی فرهنگی یک ملت و به‌نوعی تاریخ آن است.
پیشینیان بر این باورند که جهان از چهار آخشیج یا عنصر بنیادین به وجود آمده است. چهار عنصر سازنده آب و آتش و باد و خاک که دارای اساطیر جالب و فراوانی در سراسر جهان هستند و زمانی هر کدام دارای خداوند و ایزدی بوده‌اند و هر کدام از شاهان و آفریده‌های اهورامزدا از آن‌ها درخواست کمک کرده‌اند. از بین این چهار آخشیج آتش و باد مذکر یا نرینه و آب و زمین (خاک) مؤنث یا مادینه هستند.
از چهار عنصر بانام‌های دیگری نیز یاد شده است مانند چهار مادر- چهار بیخ- چهار ارکان- چهار گوهر- چهار بالشت- چهار پدر و ...
