مسکن، از ضروری‌ترین نیازهای اولیه زندگی انسان، از دیرباز مورد توجه بوده‌است. در مذهب اسلام، خـانه حـریم امـن خانواده به شمار می‌رود که در آیات و روایات اهل بیت(ع)، بر اهمیت آن تأکید شده است. بـه دلیل اهمیت حریم خانواده در فرهنگ ایرانی، حفظ حجاب در طراحی مسکن به وضوح دیـده می‌شود. سبک معماری گـذشته ایـران، درون‌گرا بود و مشرف نبودن خانه‌ها به یکدیگر و همچنین دوری از اختلاط محرم و نامحرم از ویژگی‌های مهم آن به شمار می‌رفت. از دوره قاجاریه که پیش‌درآمد معماری معماریان شناخته می‌شود، تقابل معماری سنتی با معماریان پدید آمد. اگـرچه در این دوره، تقابل تنها از راه تصاویر، نمادهای کوچکی داشت، اما با ورود مهندسین تحصیل‌کرده غرب در عرصه ساختمان‌سازی، به تدریج معماری سنتی اهمیت خود را از دست داد، به طوری که در دوره پهلوی دوم با شکل‌گیری مجتمع‌های مسکونی به مـرور زمـان الگوهای سنتی به فراموشی سپرده‌شد. معماران و مهندسین ایرانی به جهت تعلق خاطری که به سنت داشتند، تلاش‌هایی برای تلفیق معماری سنتی با غرب کردند، اما با توجه به پیدایش نـیازهای جـدید و معماری کامپیوتری، معماری سنتی توان رقابتی خود را از دست داد و به فراموشی سپرده شد. در این مقاله سعی شده تا پس از بیان ویژگی‌های مسکن در فرهنگ اسلامی _ ایرانی، به ریشه‌یابی علل بی‌توجهی به مـعماری سـنتی پرداخته‌شود و در خاتمه، الگویی مناسب ارائه شود که منطبق با ارزش‌های الهی و نیازهای روز جامعه باشد.
مسکن که در ابتدا تنها سرپناهی برای حـفظ انـسان از گـرما و سرما بود، به تدریج بـا شـکل‌گیری فـرهنگ‌ها و عقاید مختلف، منعکس کننده جهان‌بینی ملت‌های مختلف گردید، به‌طوری‌که با مطالعه دقیق معماری هردوره، می‌توان از جزئی‌ترین عقاید اقوام آگاهی یافت. ایـرانیان نـیز بـا الهام از مبانی جهان‌بینی اسلامی و فرهنگ سنتی ایرانی، مـحیطی ایـده‌آل برای زندگی فراهم کردند. در معماری سنتی، نوعی تأثیر متقابل بین مسایل زیست‌محیطی و ارزش‌های فرهنگی وجود داشت. در طراحی بناها، هـرخانه بـخشی از اجـتماع محلی به‌شمار می‌رفت، اما با ورود فرهنگ غربی، به‌تدریج الگویی در مـعماری ایران به‌کار رفت که برخاسته از فرهنگ بی‌هویت غرب بود و هیچ پشتوانه فرهنگی و مذهبی نداشت. طرح‌های ساختمانی جدید، تـنها راه حـلی برای پاسخ به نیاز روز افزون مسکن بود و هیچ رابطه‌ای با گـذشته خـود نداشت. این ساختمان‌ها در ترکیب با خانه‌های فرسوده شهر تنها ارمغانش بی‌هویتی فرهنگی و مذهبی بود.
